Op 15 juni stak de POM Oost-Vlaanderen de grens over om een bezoek te brengen aan de tuinbouwserres van Terneuzen. Dit bezoek kaderde in het Interregproject DOEN, dat sinds 1 april een vliegende start nam. De Provincie Oost-Vlaanderen neemt zeer actief de rol op als projectcoördinator en de POM ondersteunt de provincie als projectpartner.
Project ‘DOEN’ en het energiemakelaarschap
Het project DOEN wil een energiemakelaar methodologie uitwerken en testen. Net als in de immosector zoekt een energiemakelaar naar matches en bemiddelt tussen vragers en aanbieders (van energie). DOEN ontwikkelt een draaiboek en een toolbox voor de energiemakelaars, zodat zij concreet en gestructureerd aan de slag kunnen. Om tot een betrouwbare methodologie van het ‘energiemakelaarschap’ te komen, zal deze door de projectpartners daadwerkelijk uitgetest worden aan de hand van een gevarieerde reeks van cases. Op Oost-Vlaams grondgebied lopen twee cases: het bedrijventerrein Hoogveld Dendermonde werd door de POM geselecteerd als testlocatie, terwijl de Provincie de uitwisseling tussen Arcelor Mittal en de kernen van de gemeenten Zelzate en Terneuzen zal onderzoeken.
Zo wil DOEN tot een beproefde methodologie komen die als een openbare dienstverlening kan ingezet worden om energie-uitwisselingsprojecten sneller tot stand te brengen. Want het succesvol tot stand brengen van dergelijke energie-uitwisselingsprojecten is geen sinecure. Als er al een corresponderende vraag en aanbod is, zijn er momenteel weinig of geen spelers die zowel kennis als expertise combineren met effectieve ondersteuning. Daarnaast zien bedrijven niet ten volle de economische haalbaarheid in het uitwisselen van energiestromen.
Project WarmCO2 = win win
De bezochte tuinbouwserres in Terneuzen maken deel uit van het succesvolle project WarmCO2, een mooi voorbeeld van een zogenaamde ‘industriële symbiose’. Zoals de naam zelf al aangeeft, betreft WarmCO2 de uitwisseling van enerzijds restwarmte en anderzijds rest-CO2. De ‘aanbieder’ van die reststromen is de kunstmestfabriek Yara Sluiskil, de ‘vragers’ zijn de tuinders. Via pijpleidingen onder de grond stromen de reststromen van Yara naar de kassen van de tuinders (van tomaten, paprika’s en aubergines). Dankzij dit net(werk) besparen de tuinders nu tot 90% op het aardgasverbruik. Glastuinbouw vreet immers energie, vermits de kassen het hele jaar door op temperatuur moeten gehouden worden.
In Terneuzen rijpen de tomaten dankzij de restwarmte van een nabijgelegen kunstmestbedrijf. Ook paprika’s en aubergines worden er op dezelfde manier geteeld.
Marlon Pijpelink (directeur WarmCO2): “Het opzetten van een technisch hoogstaand transportsysteem is niet de voornaamste barrière. De grootste knelpunten bij dergelijke uitwisselingsprojecten zijn doorgaans van een ‘zachte’ aard: hoe vertrouwen creëren tussen partijen met verschillende activiteiten en belangen en hen tot een optimale samenwerkingsovereenkomst laten komen?”
Bij WarmCO2 was de voornaamste matchmaker en driver de lokale overheid. De gemeente Terneuzen en de provincie Zeeland waren ervan overtuigd dat een concentratiegebied van duurzame glastuinbouw werkgelegenheid zou creëren. Er kwamen uiteraard jobs bij in de tuinbouwbedrijven zelf, maar ook de indirecte impact op de lokale economie, zoals de vele toeleveranciers, mag niet onderschat worden. En effectief: de hele regio floreert nu. Op weg naar Terneuzen vielen de vele bouwactiviteiten op, en Marlon wist ons te vertellen dat er zelfs nog ruimte is voor uitbreiding (aanbod van nieuwe gronden).
Marlon Pijpelink: “Al was het begin zeer moeilijk: de markt zat niet mee. WarmCO2 ging van start in 2008, in volle economische crisis, wat nefast was voor de business case. Financiële overheidssteun – door subsidies of in de vorm van een rollend fonds – bij aanvang van zo’n grootschalig project zijn méér dan wenselijk: ze zijn noodzakelijk.”
Nog een ‘lesson learned’ is dat er best een bepaald garantiesysteem ingebouwd wordt in de business case zodat de vragers, in casu de tuinders, verzekerd zijn van de continuïteit van hun energielevering. Zo heeft WarmCO2 een langlopend contract met Yara afgesloten en is Yara tevens aandeelhouder van het project.
De POM kan niet wachten om de inspirerende inzichten en tips die tijdens dit bezoek werden opgedaan, ook te gebruiken bij de uitvoering van eigen cases om zo ook op Oost-Vlaams grondgebied energie-uitwisselingsprojecten te helpen realiseren.
